40 χρόνια μετά τον πρώτο βεβαιωμένο θάνατο από AIDS (αναδρομική διάγνωση με εξέταση ιστών του θύματος),
32 χρόνια μετά την πρώτη επίσημη ανακοίνωση για τη νόσο από τις ΗΠΑ, το AIDS (Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας),
μια ανίατη λοιμώδης νόσος που οφείλεται στον ιό HIV προσβάλλοντας το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, συνεχίζει να απειλεί παγκοσμίως, γι’ αυτό άλλωστε έχει χαρακτηρισθεί ως πανδημία, με περίπου 35.000.000 ανθρώπους να έχουν προσβληθεί και 7500 νέες μολύνσεις κάθε μέρα!
Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωριστεί δύο τύποι του ιού HIV, ο HIV-1 και ο HIV-2. Ο HIV-1 είναι αυτός που ευθύνεται για το 90% των μολύνσεων παγκόσμια, και που έχει παρουσιάσει τις περισσότερες μεταλλάξεις και υποτύπους. Ο HIV-2 αναγνωρίστηκε το 1986, θεωρείται προγενέστερος τύπος από τον HIV-1 και εντοπίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη Δυτική Αφρική, με λίγα περιστατικά σε χώρες που έχουν συχνή επικοινωνία με αυτήν την περιοχή (όπως η Γαλλία). Έχει παρατηρηθεί ότι ο HIV-2 μεταδίδεται σχετικά δυσκολότερα σε σχέση με τον HIV-1, ενώ η εξέλιξη της νόσου στους φορείς HIV-2 είναι πιο αργή.
Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί φάρμακο ή εμβόλιο για το AIDS. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα επιτυγχάνουν σημαντική καθυστέρηση στην εξέλιξη της ασθένειας, αλλά όχι θεραπεία. Σημειωτέον ότι δεν προσβάλλονται από AIDS όλοι οι φορείς του HIV, όλοι όμως μπορούν να τον μεταδώσουν.
ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ
Μέσω της σεξουαλικής επαφής χωρίς χρήση προφυλακτικού, μέσω χρήσης κοινών συρίγγων (όπως π.χ. κατά την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ουσιών), από τη μητέρα στο παιδί ιδιαίτερα κατά τη στιγμή της γέννησης (κάθετη μετάδοση) καθώς και κατά το θηλασμό καθώς ο ιός εντοπίζεται και στο μητρικό γάλα.
Ο κίνδυνος μέσω μετάγγισης αίματος έχει ελαχιστοποιηθεί στις αναπτυγμένες χώρες.
ΔΕΝ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ
Από την καθημερινή κοινωνική επαφή, τη χειραψία, το αγκάλιασμα, το απλό φιλί, τη συνάθροιση ατόμων, την τουαλέτα, τον ιδρώτα ή το σάλιο, τα ρούχα, τα σκεπάσματα, τα πιάτα, τα ποτήρια, τα μαχαιροπίρουνα, τα τηλέφωνα, τις πισίνες ή τη θάλασσα, τα κουνούπια ή άλλα έντομα.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί πόσο σημαντικό είναι βέβαια να απαλλαγούν οι άνθρωποι που πάσχουν από HIV/AIDS, και οι οικογένειές τους από το κοινωνικό στίγμα.
Παρόλο που τα νέα στοιχεία του ΟΗΕ δείχνουν τάση σταθεροποίησης της πανδημίας δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει ακόμη έξαρση με συχνότητα 3 νέων κρουσμάτων ανά 2 ημέρες!! Ίσως πρέπει άμεσα να καταρριφθεί ο μύθος ότι το HIV/AIDS αφορά μόνο συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, αντίληψη που οδηγεί σε εφησυχασμό που μπορεί να αποβεί μοιραίος, καθώς το HIV/AIDS μας αφορά όλους ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, την εθνικότητα.
Η σημασία της πρόληψης είναι αναγκαία αλλά και η έγκαιρη διάγνωση επιτακτική. Η ανίχνευσή του γίνεται εύκολα με μία απλή οικονομική εξέταση αίματος (μέθοδος ELISA) και ακολουθεί επιβεβαίωση των θετικών δειγμάτων με τεχνική WESTERN BLOT. Πρέπει όμως να επισημανθεί ότι τις πρώτες 23 περίπου μέρες της μόλυνσης ο ασθενής δεν αναπτύσσει αντισώματα κατά του ιού, και για αυτό το λόγο η περίοδος αυτή καλείται και «σιωπηλό παράθυρο» και είναι η πιο επικίνδυνη περίοδος από την άποψη ότι ο φορέας μπορεί να μολύνει άλλους εν αγνοία του, ακόμα και αν έχει κάνει μια τυπική εξέταση αίματος.
Νέες μοριακές τεχνικές έχουν μειώσει το «παράθυρο» στις 15 ημέρες, όμως έχουν πολύ μεγαλύτερο κόστος και σίγουρα δεν χρησιμοποιούνται ακόμα σαν μέθοδοι ρουτίνας.